Mendeley  

Zotero  

Shafiee M, Fazeli Nashli H, Eskandari N, Vidale M. Studies on the Production, Chronology, Structure and Provenance of Chlorite Objects of Jiroft Civilization using Accelerator Mass Spectrometry, Petrography and X-ray Diffraction. JRA 2023; 9 (1) :115-130
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-361-fa.html

جنوب شرق ایران در عصر مفرغ قدیم از اهمیت بسیاری برخوردار است چرا که این منطقه شاهد ظهور مراکز شهری نخستین است؛ از آن مراکز می­توان به کنارصندل (جیرفت) ، شهداد (دشت لوت) و شهرسوخته (سیستان) اشاره کرد. تخصص پذیری از شاخص­های اصلی جوامع شهرنشین است. ساخت و تولید اشیای سنگی از جنس­های مختلف نظیر کلریت، مرمر، تراورتن و لاجورد یکی از شاخصه­های برجسته تمدن­های جنوب شرق در عصر مفرغ است. اشیای سنگ کلریت تمدن جیرفت شاخص­ترین یافته باستان شناسی در حوزه فرهنگی هلیل به شمار می­رود. تاکنون پژوهش­های متعددی بر روی شمایل نگاری این ظروف و چرخه تولید و توزیع آنها انجام شده است.  همچنین چند پژوهش میان رشته­ای درباره منشایابی و ساختارشناسی برخی از این اشیای سنگی انجام شده است. این مقاله بر اساس مطالعات میان رشته­ای به گاهنگاری اشیای کلریتی و همچنین ساختارشناسی و منشایابی آنها در جنوب کرمان می­پردازد. در این پژوهش نمونه­های کلریتی از دو کارگاه تولیدی در دشت جیرفت_کنارصندل و ورامین_ با استفاده از روش پتروگرافی مقطع نازک و XRD مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج اولیه نشانگر وجود حداقل دو گروه معدنی بود که نشان می­دهد هر کارگاهی احتمالا در دوران مختلف از معادن سنگ کلریتی مختلفی استفاده می­کردند. نتایج همچنین نشان می­دهد که محوطه کنارصندل جنوبی در طی چندین قرن نقش مهمی در تولید سه گونه­ی مختلف ظروف سنگی (ظروف استوانه­ای با نقوش هندسی، ظروف زنگوله­ای ساده و ظروف سری جدید  حکاکی شده) داشته است. بعلاوه، بر اساس دو نمونه آزمایش سالیابی مطلق با استفاده از روش AMS در ارتباط با سنگ های کلریتی حاصل پژوهش­های اخیر در جیرفت مشخص گردید که بر خلاف تصور رایج درباره گاهنگاری این اشیا، که آنها را به نیمه دوم هزاره سوم پ.م (2500-2000 پ.م)  نسبت می­دهند؛ اشیای کلریتی تمدن جیرفت دست کم در یک بازه هزاره ساله از اوایل هزاره سوم تا اوایل هزاره دوم پ.م تولید می­شده­اند.